Lầm to khi nghĩ thị trường chứng khoán đang biến động hơn bao giờ hết
Những phiên giao dịch tăng giảm mạnh của VN-Index trong thời gian gần đây khiến nhiều người cảm thấy thị trường chứng khoán đang rất biến động. Tuy nhiên, thực tế là thị trường chỉ biến động… như nó vẫn luôn vậy.
Thị trường chứng khoán biến động như thế nào?
Số liệu từ Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) cho thấy, trong 3 năm gần nhất, dù thị trường chứng khoán trải qua nhiều biến động lớn, bao gồm giảm 33% trong năm 2022 và tăng 27% kể từ đầu năm 2023 đến tháng 8/2024, mức độ biến động của cổ phiếu vẫn thấp hơn so với các giai đoạn khác trong quá khứ.
Thực tế, những năm 2006-2009 mới là giai đoạn thị trường chứng khoán Việt Nam biến động mạnh nhất, với nhiều phiên giao dịch tăng giảm mạnh hơn 3% mỗi phiên. Giai đoạn này, thị trường chứng khoán trải qua bong bóng cổ phiếu, đỉnh cao vào đầu năm 2007, sau đó vỡ tung khi nền kinh tế đối mặt với những vấn đề nan giải như tăng trưởng tín dụng không kiểm soát và lạm phát phi mã, cùng với cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.
Thị trường chứng khoán Việt Nam trở nên yên ả hơn kể từ năm 2010, và chỉ tăng biến động trở lại trong giai đoạn 2020-2022, khi chứng khoán xoay vần cùng những rủi ro bất ngờ khởi phát do đại dịch COVID-19, làn sóng nhà đầu tư cá nhân đổ vào thị trường và cuộc khủng hoảng trái phiếu – địa ốc.
Tại sao chúng ta lại cảm thấy thị trường chứng khoán đang biến động hơn?
Có thể lý giải sự khác biệt này bởi những bẫy tâm lý mà hầu hết mọi người đều mắc phải. Dù biến động vẫn luôn là đặc tính của thị trường, con người thường quá coi trọng các sự kiện gần đây mà lơ là chú ý những gì đã xảy ra trong quá khứ hoặc có thể xảy ra trong tương lai. Xu hướng tâm lý này, được biết như là hiệu ứng thiên vị thời gian gần đây (Recency Effect), có thể dẫn đến việc nhà đầu tư bị ảnh hưởng quá mức bởi các sự kiện mới, từ đó đánh giá không chính xác về tầm quan trọng của chúng so với các sự kiện tương tự trong lịch sử.
Thị trường chứng khoán Việt Nam có những đặc điểm riêng
Thực tế, những thị trường cổ phiếu cận biên như Việt Nam cũng có xu hướng biến động mạnh hơn so với các thị trường ở mức độ phát triển cao hơn, một phần do tâm lý thiếu ổn định của người tham gia. Ví dụ điển hình là phiên thứ Hai, ngày 5/8, khi chứng khoán toàn cầu chao đảo vì rủi ro liên quan carry-trade thì thị trường Việt Nam cũng rớt giá mạnh. Mặc dù mối liên hệ giữa nguyên nhân và kết quả không hề rõ ràng, nhưng thực tế là nhà đầu tư cá nhân – vốn chiếm ưu thế áp đảo trong hoạt động giao dịch hàng ngày – có khả năng kiểm soát tâm lý khá kém.
Một vấn đề nữa là niềm tin vào thị trường cổ phiếu như một cơ hội đầu tư dài hạn cũng không phổ biến trong giới đầu tư cá nhân Việt Nam. Thay vì xem cổ phiếu là một khoản tích lũy tài sản lâu dài như bất động sản hay vàng, số đông nhà đầu tư cá nhân thường tập trung vào cơ hội lướt sóng và tính thanh khoản cao của cổ phiếu. Sự ưu tiên cho giao dịch ngắn hạn làm tăng tính biến động của thị trường, bởi người nắm giữ sẽ dễ dàng bán ra cổ phiếu khi xuất hiện sự kiện tiêu cực bất ngờ, dù cho sự kiện đó liên quan thế nào đến giá trị thực của tài sản chăng nữa.
Nguồn: https://vietstock.vn
Xem bài viết gốc tại đây