Thị trường chứng khoán Việt Nam: Dư nợ margin tăng vọt, thanh khoản ảm đạm
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang đối mặt với một thực trạng đáng lo ngại: Dư nợ margin tăng vọt trong khi thanh khoản lại giảm sút. Trong quý 3/2024, giá trị giao dịch bình quân giảm 25% so với quý trước, xuống dưới mức 14.600 tỷ đồng/phiên. Điều này trái ngược với sự gia tăng mạnh mẽ của dư nợ cho vay, đạt mức kỷ lục 232.000 tỷ đồng vào cuối tháng 9. Trong đó, dư nợ margin chiếm phần lớn, lên đến 223.000 tỷ đồng, cao nhất trong lịch sử thị trường.
Sự gia tăng rủi ro tiềm ẩn
Sự chênh lệch giữa dư nợ cho vay và thanh khoản đang tạo nên những dấu hiệu đáng lo ngại. Tỷ lệ Dư nợ cho vay/Thanh khoản bình quân mỗi phiên đã tăng vọt lên mức cao nhất trong hơn 4 năm, phản ánh việc nhà đầu tư đang gia tăng sử dụng đòn bẩy margin. Mặc dù margin là công cụ hiệu quả để gia tăng quy mô tài khoản, nhưng việc sử dụng quá mức có thể dẫn đến rủi ro cao. Chỉ một nhịp điều chỉnh mạnh có thể gây ra “call margin”, bán chéo cổ phiếu, tạo áp lực giảm sâu và thậm chí gây “cháy” tài khoản cho nhà đầu tư.
Xu hướng “ngân hàng hóa” các CTCK
Dư nợ margin đang được xem là kênh thay thế một phần cho kênh ngân hàng, tạo nên xu hướng “ngân hàng hóa” các CTCK. Trong bối cảnh tiếp cận vốn vay ngân hàng và phát hành trái phiếu trở nên khó khăn, các CTCK đang trở thành nguồn cung cấp vốn cho các cổ đông lớn thông qua việc thế chấp cổ phiếu. Điều này dẫn đến sự gia tăng dư nợ chủ yếu từ các tổ chức và “tay to” trên thị trường, thay vì nhà đầu tư cá nhân. Dòng vốn này không hoàn toàn chảy vào thị trường, có thể là nguyên nhân khiến thanh khoản không tăng trưởng đồng pha với dư nợ margin.
Tỷ lệ Dư nợ cho vay/Vốn hóa thị trường ở mức cao
Tỷ lệ Dư nợ cho vay/Vốn hóa thị trường đang neo ở vùng đỉnh, đạt 4,13% vào cuối quý 3. Mặc dù giảm nhẹ so với quý trước, con số này vẫn cao trong bối cảnh VN-Index loanh quanh dưới ngưỡng 1.300 điểm. Điều này cho thấy thị trường chứng khoán Việt Nam đang phụ thuộc nhiều vào việc sử dụng margin, bất chấp chỉ số chính còn cách xa đỉnh.
Tiềm năng tăng dư nợ margin trong tương lai
Trong thời gian tới, dư nợ margin có thể tiếp tục tăng lên những đỉnh cao mới. Các CTCK vẫn còn nhiều dư địa để cho vay thêm, với tỷ lệ Margin/VCSH vẫn thấp hơn nhiều so với đỉnh và mức an toàn theo quy định. Ước tính còn đến 277.000 tỷ đồng có thể cho nhà đầu tư vay ký quỹ. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng con số này chỉ là tính toán trên lý thuyết, và thực tế chưa bao giờ tỷ lệ Margin/VCSH toàn thị trường chạm đến ngưỡng 2 lần. Nhà đầu tư cần cẩn trọng khi sử dụng margin, đặc biệt trong bối cảnh thị trường đang đối mặt với nhiều rủi ro tiềm ẩn.
Nguồn: https://cafef.vn
Xem bài viết gốc tại đây