Sự bùng nổ của Temu và những thách thức cho quản lý thương mại điện tử xuyên biên giới
Theo quy định, các sàn bán lẻ online xuyên biên giới có tên miền Việt Nam, ngôn ngữ hiển thị là tiếng Việt, hoặc có trên 100.000 lượt giao dịch một năm từ Việt Nam phải đăng ký hoạt động với Bộ Công Thương. Tuy nhiên, từ đầu tháng 10, Temu thuộc PDD Holdings (Trung Quốc) – tập đoàn sở hữu trang thương mại điện tử Pinduoduo – chưa đăng ký hoạt động ở Việt Nam, vẫn cho người dùng tải ứng dụng (app), mua hàng và thanh toán trên nền tảng này với phiên bản tiếng Việt. Điều này gây ra những lo ngại về sự quản lý lỏng lẻo đối với hoạt động của các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới tại Việt Nam.
Sự thiếu kiểm soát và những rủi ro tiềm ẩn
Ông Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội, nhận định rằng việc Temu tràn hàng giá rẻ vào Việt Nam là một lời cảnh báo lớn cho thị trường nội địa. Ông đặt vấn đề về trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước, khi để xảy ra hiện tượng các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới chưa xin phép nhưng bán hàng rầm rộ ở Việt Nam. Không chỉ Temu, các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới khác như Shein, 1688 cũng hoạt động kinh doanh tại Việt Nam nhưng chưa đăng ký. Điều này cho thấy sự thiếu kiểm soát và giám sát chặt chẽ từ phía cơ quan quản lý.
Mức phạt thấp, quy định chưa đầy đủ và những hậu quả đáng lo ngại
Luật sư Nguyễn Đình Hiệp (Công ty Luật TNHH Hoanganh IBC) cho rằng việc một sàn online nước ngoài chưa đăng ký nhưng vẫn hoạt động, bán hàng ở thị trường trong nước cho thấy cơ quan quản lý thiếu cơ chế giám sát chặt để phát hiện các hành vi sai phạm của hoạt động này. Mức phạt hiện tại đối với website thương mại điện tử không đăng ký là quá thấp, tối đa 30 triệu đồng với cá nhân, 60 triệu với tổ chức. Điều này không đủ sức ngăn chặn, răn đe các sàn thương mại điện tử có quy mô và lợi nhuận lớn. Ngoài ra, các quy định liên quan tới thương mại điện tử mới được quy định bằng các văn bản dưới luật (nghị định) và được chỉnh sửa và bổ sung từ 2013 đến 2021, nhưng chưa phổ quát hết các trường hợp. Ví dụ, quy định chỉ xử lý các trang web có tên miền “.vn”, nhưng thực tế phát sinh như trường hợp của Temu, website có tên miền “.com”.
Thiếu bảo vệ người tiêu dùng và thất thu thuế
Việc quản lý lỏng lẻo khiến người tiêu dùng gặp nhiều rủi ro khi các sàn thiếu chính sách bảo vệ họ. Các sàn bán online không xin phép thường không cam kết về chất lượng sản phẩm hay các chính sách đổi trả, bảo hành. Điều này dẫn đến việc người tiêu dùng không có cơ sở bảo vệ quyền lợi của mình khi có tranh chấp xảy ra. Cơ quan chức năng cũng khó kiểm soát chất lượng hàng hóa cũng như xác định trách nhiệm pháp lý và xử lý, bởi nhiều sàn không đăng ký, không có địa chỉ trụ sở rõ ràng ở Việt Nam. Chưa kể, việc thất thu thuế từ các sàn bán online không phép, như Temu, Shein, tạo ra môi trường cạnh tranh thiếu lành mạnh khi đặt doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định vào thế bất lợi.
Những giải pháp cần thiết
Để giải quyết vấn đề này, các cơ quan có thẩm quyền cần tăng giám sát bằng việc phối hợp với đơn vị dịch vụ mạng để rà soát các tên miền thương mại điện tử. Về mặt công nghệ, Bộ Thông tin & Truyền thông có thể hỗ trợ Bộ Công Thương, Tài chính trong kiểm tra, đối soát khi các sàn bán online vào hoạt động tại Việt Nam. Ngoài ra, cần tăng chế tài xử phạt với các sàn vi phạm, gồm phạt tiền và hình thức bổ sung như đình chỉ hoạt động, thu hồi giấy phép kinh doanh khi họ cố ý vi phạm. Hợp tác quốc tế về quản lý thương mại điện tử xuyên biên giới cũng là điều cần thiết trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Hướng đi cho tương lai
Bộ Công Thương đã báo cáo Thủ tướng về đề xuất ban hành Luật chuyên ngành về thương mại điện tử nhằm tăng quản lý Nhà nước với các giao dịch xuyên biên giới. Cơ quan này cũng kiến nghị Bộ Tài chính nghiên cứu phương án giám sát, quản lý hàng nhập qua các sàn chưa tuân thủ pháp luật. Bộ Tài chính cho hay họ sẽ bỏ quy định về miễn thuế VAT với hàng nhập dưới 1 triệu đồng bán qua các sàn thương mại điện tử tại Luật Thuế VAT đang trình Quốc hội, để tránh thất thu thuế. Việc thay đổi luật pháp và tăng cường quản lý là cần thiết để đảm bảo môi trường kinh doanh minh bạch, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và duy trì sự phát triển bền vững của thị trường thương mại điện tử Việt Nam.
Nguồn: https://vnexpress.net
Xem bài viết gốc tại đây