Sự trỗi dậy của lạm phát và tác động đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024
Năm 2018, Jonathan và Trista Schmier cảm thấy nền kinh tế đủ ổn định để họ mạo hiểm mở một nhà hàng mang tên Rustic Burger ở Fayetteville, North Carolina. Trista Schmier từ lâu đã ấp ủ giấc mơ sở hữu một nhà hàng. Anh ấy thiết kế thực đơn với 20 loại burger. Việc tuyển dụng nhân viên diễn ra suôn sẻ với mức lương khởi điểm là 9 USD một giờ. Giá thực phẩm khi đó cũng rất hợp lý, cho phép họ duy trì mức giá 9,99 USD cho combo burger, khoai tây chiên và nước uống. Một năm sau, họ mở thêm một chi nhánh. Tuy nhiên, năm 2020, khi họ đang lên kế hoạch mở cửa hàng thứ ba, đại dịch Covid-19 ập đến. Hai năm sau đó, họ buộc phải đóng cửa tất cả các nhà hàng và quay trở lại công việc cũ. Gia đình Schmier gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nhân viên đáng tin cậy và không thể cạnh tranh mức lương 14 USD một giờ với các nhà hàng khác. Giá thực phẩm cũng tăng vọt, giá cánh gà và vỏ burger tăng gấp đôi, thịt bò dùng làm nhân burger tăng gấp rưỡi. “Chúng tôi không thể cứ tăng giá mãi. Khách hàng đã rất bực mình rồi”, Jonathan Schmier chia sẻ. Anh ấy cho biết khách hàng đã phản ứng tiêu cực khi anh ấy tăng giá combo burger lên 10,99 USD.
Sự bất mãn của người dân với tình hình kinh tế hiện tại
Gia đình Schmier là một trong hàng triệu người Mỹ tin rằng nền kinh tế mạnh hơn dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump. Vì vậy, họ muốn ông tái đắc cử để được hưởng cuộc sống sung túc trở lại. Một cuộc khảo sát vào cuối tháng 6 của CNN cho thấy khoảng 51% cử tri được hỏi tin tưởng Trump điều hành kinh tế hơn. Con số này với Tổng thống Joe Biden là 32%. Một cuộc khảo sát khác do Pew Research Center thực hiện vài ngày trước đó cũng chỉ ra 54% người tham gia tin rằng Trump đưa ra quyết định tốt hơn cho nền kinh tế. Con số này với Biden là 40%. Carroll Doherty, Giám đốc nghiên cứu chính trị tại Pew, cho biết người Mỹ hiện cảm nhận về nền kinh tế tương tự như những tháng đầu tiên khi Covid-19 xuất hiện. Vào tháng 4 năm 2020, chỉ 23% người dân cho rằng nền kinh tế đang ở trạng thái “tốt” và “tuyệt vời”. Khi đó, phần lớn nước Mỹ bị phong tỏa và hàng triệu người thất nghiệp.
Thành tích kinh tế dưới thời Trump
Trước khi đại dịch bùng phát, nền kinh tế dưới thời Trump khá vững mạnh. Thực tế, khi nhậm chức năm 2017, ông thừa hưởng nền kinh tế vốn đã tích cực từ trước đó. Thị trường việc làm lúc này ghi nhận chuỗi tăng trưởng dài kỷ lục. Trong 3 năm (1/2017 – 2/2020), Mỹ có thêm trung bình 181.000 việc làm mới mỗi tháng. Tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp nhất trong 50 năm, đạt 3,5%. Mức thất nghiệp của người da màu cũng giảm xuống mức thấp kỷ lục là 5,3%. Tuy nhiên, tỷ lệ này dưới thời Biden thậm chí còn thấp hơn, khoảng 4,8% vào đầu năm 2023. Thu nhập trung bình của các hộ gia đình Mỹ tăng mạnh nhất trong hơn 4 thập kỷ, đạt mức kỷ lục 68.700 USD vào năm 2019, theo Cục Thống kê Mỹ. Hộ nghèo cũng giảm còn 10,5% – mức thấp nhất trong 60 năm. Dưới thời Trump, thị trường chứng khoán cũng ghi nhận chuỗi tăng dài nhất lịch sử. Tuy nhiên, Wall Street đã tăng tốc từ khi cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai.
Thành tích kinh tế dưới thời Biden
Tổng thống Biden nhậm chức khi đại dịch vẫn đang hoành hành. Tuy nhiên, các chính sách hỗ trợ đã giúp nước này bùng nổ tiêu dùng trong và sau đại dịch. Tiêu dùng là động lực chính cho nền kinh tế lớn nhất thế giới trong vài năm qua, mặc dù lạm phát và lãi suất đều ở mức cao nhất trong nhiều thập kỷ. Nguyên nhân là do người dân tích lũy được một khoản tiền lớn trong đại dịch. Hai năm qua, thị trường lao động nước này cũng cải thiện đáng kể, vượt qua giai đoạn đầu nhiệm kỳ của Trump. Tỷ lệ thất nghiệp cũng duy trì dưới 4% trong 27 tháng liên tiếp. Tỷ lệ phụ nữ có việc làm đạt mức cao nhất mọi thời đại vào tháng 5. Tuy nhiên, đối với nhiều người, đặc biệt là những người không thất nghiệp, nền kinh tế không chỉ xoay quanh vấn đề việc làm. “Lạm phát cũng là một vấn đề được quan tâm nhiều”, Bernard Yaros – nhà kinh tế học tại Oxford Economics chia sẻ trên The Washington Post.
Lạm phát: Ác mộng của người dân Mỹ
Giá cả tại Mỹ từng tăng vọt do đại dịch và các chính sách hỗ trợ của chính phủ. So với đỉnh điểm 9,1% vào giữa năm 2022, giá cả đã hạ nhiệt đáng kể. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) hiện là 3% – mức thấp nhất trong 3 năm. Tuy nhiên, điều này vẫn chưa khiến các hộ gia đình Mỹ cảm thấy thoải mái. So với tháng 2 năm 2020, CPI của nước này đang cao hơn 20%. Điều này làm suy giảm thu nhập của nhiều người Mỹ, trái ngược với những năm đầu nhiệm kỳ Trump. Trước đó, lạm phát ổn định ở mức dưới 3% (2016-2020). Trong 4 năm Trump điều hành kinh tế, mức tăng trưởng lương cũng cao nhất trong 40 năm. Tuy nhiên, giới phân tích chỉ ra rằng nguyên nhân là do 21 triệu người Mỹ mất việc trong giai đoạn này, chủ yếu trong các ngành có mức lương thấp. Vì vậy, khi tính toán, mức lương trung bình lại tăng lên. “Người dân không nhìn vào sự thay đổi của giá cả, họ chỉ biết giá một vỉ trứng bây giờ cao hơn 2 năm trước. Tôi cho rằng đây là điều khiến Biden gặp bất lợi, trên góc độ điều hành kinh tế”, Yaros chia sẻ trên The Washington Post.
Lạm phát và cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024
Trong một nghiên cứu được thực hiện vào đầu năm nay, Yaros cũng chỉ ra rằng lạm phát đang đè nặng lên tâm lý của cử tri dao động (chưa quyết định bỏ phiếu cho ứng viên nào). Nhóm nghiên cứu của ông phát hiện ra rằng nếu các cử tri này quan tâm đến mức độ giá cả tăng từ sau khi Biden nhậm chức, Trump có thể giành chiến thắng. Ngược lại, Biden có thể thắng nếu họ đánh giá lạm phát thay đổi như thế nào qua từng năm và thu nhập của họ sau khi điều chỉnh theo lạm phát là bao nhiêu. Ted Southworth (Burlington, North Carolina) đánh giá tài chính cá nhân hiện “khá thoải mái”. Tuy nhiên, lạm phát vẫn ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của vợ chồng ông. Họ ít ăn bít tết tại nhà hơn và cũng ít ra ngoài ăn ở nhà hàng sang trọng. Họ vẫn sử dụng chiếc ô tô cũ thay vì mua xe mới. Southworth từng làm giám đốc mua hàng tại một công ty lắp ráp xe tải và đã nghỉ hưu 15 năm trước. “Tôi tin tưởng vào Trump hơn. Trong nhiệm kỳ của Trump, lạm phát rất thấp. Tôi không nghĩ Mỹ đã kiểm soát được lạm phát”, ông nói. Năm 2016 và 2020, ông cũng bỏ phiếu cho Trump.
Tác động của lạm phát đến cuộc sống người dân
Becky Cantrell (Land O’ Lakes, Florida) cũng nhận thấy giá cả tăng mạnh mỗi khi đi siêu thị. Gần đây, bà quyết định không mua mayonnaise vì giá tăng 37% so với vài năm trước, lên 7,88 USD một chai. Hãng bán lẻ Dollar Tree cũng chấm dứt chính sách đồng giá 1 USD sau 35 năm và nâng giá với hầu hết sản phẩm lên 1,25 USD từ cuối năm 2021. Cantrell từng không tìm được công việc nào đủ chi trả cho sinh hoạt. Vì vậy, bà phải làm hai việc cùng lúc. Hồi đầu tháng 3, bà mới tìm được công việc có thu nhập khá hơn. Nhưng Cantrell vẫn dự định bỏ phiếu cho Trump vào tháng 11 này. “Mọi thứ đều rẻ hơn trước khi Biden trở thành Tổng thống”, bà cho biết.
Nguồn: https://vnexpress.net
Xem bài viết gốc tại đây