Giá điện Việt Nam: Cần cân bằng giữa thị trường và an sinh xã hội
Tại tọa đàm về tiết kiệm điện do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức ngày 15/5, chuyên gia năng lượng Hà Đăng Sơn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và tăng trưởng xanh, cho rằng giá điện Việt Nam đang được trợ giá do chính sách an sinh xã hội và các chính sách khác của Chính phủ. Theo ông Sơn, một số dạng năng lượng tái tạo (thủy điện, điện gió, mặt trời) hay nhiệt điện than trước kia sử dụng than tự khai thác trong nước sẽ rẻ hơn. Tuy nhiên, giá năng lượng trên thế giới hiện nay đều bao gồm chi phí nhiên liệu đầu vào và sản xuất. Ông Sơn dẫn chứng Nhà máy nhiệt điện Ô Môn phải nhập khẩu dầu, khí bằng giá quốc tế, và Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) cũng yêu cầu giá than bán cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) phải phản ánh theo thị trường. Do đó, ông Sơn khẳng định rằng “không có lý do gì để giá năng lượng của Việt Nam lại rẻ hơn các nước”.
Chính phủ đang nỗ lực cải cách giá điện
Theo ông Sơn, Chính phủ và Bộ Công Thương đang cải cách giá điện theo các cơ chế khác nhau để bám dần vào thị trường. “Việc này tránh tình trạng EVN thua lỗ mà không phải lỗi của họ”, ông giải thích, bởi EVN phải mua nhiên liệu đầu vào đắt nhưng bán giá cố định trong nhiều năm, không được điều chỉnh so với giá năng lượng thế giới. Thực tế, giá điện của Việt Nam hiện thấp hơn nhiều nước, theo thống kê của trang World Bank năm 2022, giá điện trung bình của thế giới là 0,155 USD một kWh với người dùng là hộ gia đình, trong khi giá điện ở Việt Nam là 0,08 USD một kWh, bằng 40% so với Philippines, thấp hơn Indonesia, Thái Lan và hầu hết các nước phát triển khác. Tuy nhiên, giá điện bình quân của Việt Nam ngang với Trung Quốc, Ấn Độ và cao hơn Lào, Nga, Bangladesh, Malaysia, Thổ Nhĩ Kỳ.
Tăng giá điện: Cần kế hoạch và lộ trình phù hợp
Điện là mặt hàng đặc biệt, được sử dụng nhiều, ảnh hưởng lớn tới đời sống và sản xuất, kinh doanh. TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, từng ước tính giá năng lượng này tăng 8% khiến tăng trưởng GDP giảm 0,36%, làm cho CPI tăng 0,4-0,5% (cả trực tiếp và gián tiếp). Vì vậy, nhiều chuyên gia cho rằng việc tăng giá điện cần có kế hoạch và lộ trình phù hợp về mức độ và thời điểm, đảm bảo tính thị trường và mục tiêu kiểm soát lạm phát.
Nhu cầu điện tăng mạnh, tiết kiệm năng lượng là giải pháp cần thiết
Ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Bộ Công Thương) dự báo nhu cầu sử dụng điện năm nay sẽ tăng trưởng mạnh do đà phục hồi kinh tế và sản xuất, nhất là các ngành chế biến xuất khẩu. Để đảm bảo đủ điện, ngoài tăng đầu tư nguồn, lưới, việc tiết kiệm năng lượng cũng được đặt ra. Theo ông Vũ, từ cuối năm 2023, Bộ Công Thương đã chỉ đạo Tập đoàn EVN, PVN, TKV cũng như 63 UBND tỉnh, thành phố thực hiện nghiêm các giải pháp về tiết kiệm năng lượng theo Chỉ thị số 20 của Thủ tướng. Tuy nhiên, theo ông Võ Quang Lâm, Phó tổng giám đốc EVN, Việt Nam có tỷ lệ sử dụng năng lượng chưa hiệu quả, gấp 2-3 lần so với một số nước khác. Chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên cho rằng Chính phủ phải chủ động để ý thức tiết kiệm điện như nét văn hóa, “Cần nâng cao ý thức, giáo dục công dân coi điện là tài nguyên quý giá của con người”, ông nói.
Nguồn: https://vnexpress.net
Xem bài viết gốc tại đây