Giá điện một thành phần: Cần thay đổi để phản ánh chính xác chi phí
Hiện nay, Việt Nam đang áp dụng giá điện một thành phần, tức tiền trả theo sản lượng dùng. Cách tính này được đánh giá chưa phản ánh chính xác chi phí ngành điện bỏ ra (khấu hao tài sản, đường dây, trạm biến áp…) cho mỗi khách hàng. Sửa Luật Điện lực lần này, Chính phủ cho biết sẽ đưa ra cơ chế để giá điện theo thị trường, dần tiến tới xóa bù chéo giữa nhóm khách hàng dùng điện sinh hoạt và sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng dự thảo luật chưa có lộ trình rõ ràng việc xóa bù chéo này.
Cơ chế giá điện hai thành phần: Giải pháp xóa bù chéo và khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm
Để giải quyết vấn đề bù chéo và khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm, nhiều chuyên gia đề xuất đưa ra cơ chế giá điện hai thành phần (gồm giá theo sản lượng điện tiêu thụ và công suất đăng ký). Theo đó, khách hàng sẽ phải trả riêng cho mỗi kW công suất họ đăng ký hàng tháng với nhà cung cấp. Khi không sử dụng, họ vẫn phải trả chi phí này, thay vì ngành điện chịu và thu hồi qua điều chỉnh giá như hiện nay. Điều này sẽ giúp đảm bảo tính công bằng, minh bạch và khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm hơn.
Thí điểm giá điện hai thành phần: Bắt đầu với nhóm khách hàng dùng điện lớn
Việc thí điểm giá điện hai thành phần đã được nhắc tới trước đây, và hiện tại Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đang đề xuất thí điểm áp dụng cho nhóm khách hàng dùng điện lớn. Số này gồm nhóm dùng điện sinh hoạt trên 2.000 kWh một tháng hoặc doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh theo 3 cấp điện áp gồm cao áp, trung áp và hạ áp. Giá công suất dự kiến được tính theo cấp điện áp, còn giá điện năng theo giờ bình thường – cao – thấp điểm.
Thị trường điện cạnh tranh: Mục tiêu cần đạt được nhưng còn nhiều băn khoăn
Để có thị trường điện cạnh tranh thực sự, cần tách bạch 3 khâu của ngành là phát điện, truyền tải và điều độ hệ thống điện quốc gia. Tuy nhiên, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng dự thảo luật chưa có quy định pháp lý đủ mạnh để thay đổi mang tính quyết định, giúp thị trường điện cạnh tranh vận hành, công bằng và minh bạch. Cải cách cơ chế giá điện, tiến tới xóa bù chéo giữa các nhóm khách hàng, vùng miền cũng chưa rõ ràng. Điều này khiến nhiều người băn khoăn về lộ trình thực hiện thị trường điện cạnh tranh.
Bộ Công Thương khẳng định: Phấn đấu hoàn thiện và thông qua dự thảo luật trong kỳ họp này
Trước những băn khoăn của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết đã hoàn thành thị trường phát điện cạnh tranh, với hơn 52% nguồn điện thuộc các tập đoàn ngoài EVN. Hiện EVN chiếm trên 37% tỷ trọng nguồn điện. Về thị trường bán buôn, chính sách mua bán điện trực tiếp (DPPA) giữa các hộ dùng điện lớn vừa được ban hành. Cơ quan này đang nghiên cứu sửa cơ cấu biểu giá bán lẻ điện, giá điện hai thành phần… những yếu tố cho thị trường bán lẻ điện. Tuy nhiên, giá điện không thể hoàn toàn theo thị trường, do phải gắn với định hướng xã hội chủ nghĩa. Bộ trưởng nhấn mạnh việc thông qua dự thảo luật là cần thiết để thu hút đầu tư và đảm bảo đủ điện cho phát triển.
Đề xuất: Xây dựng cơ chế giá linh hoạt và lộ trình chuyển đổi
Để giá điện theo thị trường, tiến tới xóa bù chéo, nhiều chuyên gia đề xuất xây dựng cơ chế giá linh hoạt, nhất là giá cho từng loại năng lượng, khu vực. Giá này sẽ được tính theo giờ cao – thấp điểm, điều kiện địa lý và nguồn cung điện. Điều này sẽ khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm vào khung giờ thấp điểm, đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng. Dự thảo luật cũng cần đưa ra lộ trình trong chuyển đổi từ cơ chế độc quyền sang thị trường điện cạnh tranh, bổ sung quy định cụ thể về các bước thực hiện mở cửa thị trường điện, gồm bán buôn và bán lẻ cạnh tranh.
Kết luận: Cần đánh giá kỹ lưỡng và đảm bảo tính khả thi
Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng việc thông qua dự thảo luật tại một kỳ họp “quá gấp rút” và cần thời gian đánh giá tác động, nhất là khách hàng dùng điện với các chính sách nêu tại dự thảo luật. Họ đề nghị xem xét, thông qua dự thảo luật này tại kỳ họp thứ 9 vào giữa năm 2025. Trước nhiều băn khoăn của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên nói sẽ tiếp thu tối đa ý kiến các đại biểu để hoàn thiện, trình thông qua vào cuối kỳ họp này.
Nguồn: https://vnexpress.net
Xem bài viết gốc tại đây