Chuyển đổi công nghiệp: Mục tiêu đưa TP HCM vươn tầm châu lục
Theo mục tiêu của Bộ Chính trị, TP HCM hướng đến một nền công nghiệp hiện đại vào năm 2030 và vươn tầm châu lục vào năm 2045. Để đạt được mục tiêu này, địa phương đã xác định “chuyển đổi xanh, toàn diện là nhiệm vụ trọng tâm, chuyển đổi công nghiệp là động lực, chuyển đổi số là đột phá và hợp tác phát triển là nhiệm vụ quan trọng, tất yếu”.
Thực trạng chuyển đổi công nghiệp tại TP HCM
TP HCM đã nỗ lực chuyển đổi từ năm 2000 với việc khuyến khích di dời và sắp xếp lại các doanh nghiệp sản xuất. Nhiều doanh nghiệp đã tích cực ứng dụng Công nghiệp 4.0. Tuy nhiên, sự phát triển này chưa thực sự bền vững và thiếu chiều sâu. Năng lực cạnh tranh của nhiều doanh nghiệp còn khiêm tốn, thiếu sự hiện diện của các công ty đầu ngành. Các ngành công nghiệp chủ yếu phát triển theo chiều rộng, dựa nhiều vào lao động và đã đến giới hạn. Đồng thời, chi phí sản xuất gia tăng, giá đất công nghiệp thuộc hàng cao nhất nước, tỷ lệ lấp đầy cao khiến khả năng mở rộng gặp nhiều khó khăn. Điều này đã dẫn đến vai trò và đóng góp của TP HCM so với cả nước có xu hướng giảm, từ GRDP, tỷ lệ xuất khẩu cho đến sự dẫn dắt trong các ngành công nghiệp.
Hướng đi chiến lược cho chuyển đổi công nghiệp
Để khắc phục những hạn chế và tạo đà phát triển bền vững, TP HCM tập trung vào ba trọng tâm: chuyển đổi xanh – số – bền vững; nâng cấp các ngành, lĩnh vực hiện hữu và bố trí, cải thiện không gian phát triển. Thành phố hiện có 37 khu công nghiệp và 3 khu chế xuất. Ưu tiên sắp tới là phát triển các khu công nghệ cao chuyên về bán dẫn, vi mạch, thiết bị điện tử, công nghệ thông tin, phần mềm và robot. Quy hoạch không gian phát triển công nghiệp TP HCM được chia thành 4 vùng: công nghiệp tập trung, công nghiệp hỗ trợ liên kết vùng, đổi mới sáng tạo và công nghệ cao, sinh thái. Địa phương đang trình Thủ tướng kế hoạch phát triển các khu chức năng, như Khu thương mại tự do (FTZ) gắn với Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, phát triển 7 cảng cạn và 9 trung tâm logistics. Hạ tầng giao thông và năng lượng tái tạo sẽ được chú trọng, với hai dự án nhà máy điện gió ngoài khơi Cần Giờ. Để phục vụ cho chuyển đổi số, TP HCM đang xây từ 2-3 khu công nghệ thông tin, kêu gọi đầu tư vào các trung tâm dữ liệu.
Vai trò của các công nghệ mới nổi
Nhiều chuyên gia trong và ngoài nước đồng tình hướng đi xanh – số – bền vững cho công nghiệp TP HCM. Những thay đổi sâu sắc trong ngành sản xuất hiện nay phần lớn đến từ việc ứng dụng các công nghệ mới nổi như nền tảng số, trí tuệ nhân tạo (AI), tự động hóa và Internet vạn vật (IoT). Bên cạnh đó, bền vững không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là lợi thế cạnh tranh. Các công ty toàn cầu đang tích cực tìm kiếm đối tác cùng chia sẻ cam kết về sự bền vững. Thực hành ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) là yếu tố hàng đầu mà họ xem xét khi quyết định đầu tư.
Ngành chiến lược cần ưu tiên
Các chuyên gia quốc tế gợi ý 4 ngành chiến lược cần được ưu tiên cho TP HCM là: điện tử và sản xuất công nghệ cao; kinh tế số và dịch vụ công nghệ thông tin; năng lượng tái tạo và công nghệ xanh; tài chính xanh. Sản xuất công nghệ cao giúp tận dụng cơ sở hạ tầng công nghiệp và lực lượng lao động lành nghề. Kinh tế số có điều kiện nhờ hệ sinh thái công nghệ sôi động, dân số trẻ am hiểu công nghệ. Phát triển năng lượng tái tạo, tài chính xanh giúp phù hợp xu hướng bền vững và hỗ trợ mục tiêu thành trung tâm tài chính quốc tế của địa phương.
Hợp tác quốc tế
Nhiều đối tác quốc tế cũng bày tỏ sẵn sàng hợp tác với TP HCM trong quá trình chuyển đổi công nghiệp. Trung Quốc muốn cùng hợp tác “Hành lang Đất liền – Biển mới”, nơi đang kết nối đến 538 cảng ở 125 nước và khu vực. Kinh tế trưởng Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng Việt Nam là nơi có sự chuyển đổi trong công nghiệp hàng đầu. Một phần trong dòng vốn FDI đang đổ vào Việt Nam thuộc nhóm công nghệ cao, sản xuất bán dẫn.
Vai trò của Trung tâm Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 (C4IR)
TP HCM đã khánh thành Trung tâm Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 (C4IR) tại Khu Công nghệ cao (SHTP), với sự hợp tác của WEF. C4IR là trung tâm thứ 2 ở Đông Nam Á và thứ 19 thế giới. Ở Việt Nam, C4IR là đơn vị tham mưu và thí điểm công nghệ mới, từ đó đề xuất triển khai các chính sách công nghiệp quốc gia. Việc khánh thành C4IR là cột mốc quan trọng khẳng định vị thế của TP HCM trong quá trình hội nhập toàn cầu và phát triển bền vững.
Đóng góp của doanh nghiệp
Song song với khu vực công, các doanh nghiệp cũng đang chủ động đầu tư vào nghiên cứu – phát triển. Sovico Group đã có 3 dự án ngay tại SHTP, gồm Trung tâm Đổi mới Sáng tạo – Galaxy Innovation Hub, Trung tâm Công nghệ Hàng không – Học viện công nghệ Hàng không Vietjet và chương trình tài trợ 20 triệu USD xây dựng cơ sở vật chất cho Đại học Fulbright Việt Nam. Các dự án này là những trái ngọt đầu tiên từ những cam kết và hành động liên tục trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi công nghiệp, góp phần tạo động lực mới cho phát triển bền vững TP HCM và đất nước.
Nguồn: https://vnexpress.net
Xem bài viết gốc tại đây