Giá điện tăng 4,8%, EVN lỗ hơn 76.000 tỷ đồng trong hai năm
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vừa thông báo tăng giá bán lẻ điện bình quân (giá điện) từ 2.006,79 đồng lên 2.103,11 đồng một kWh (chưa gồm thuế VAT), tương đương mức tăng 4,8%. Quyết định này được Chính phủ và Bộ Công Thương đồng ý về chủ trương, dựa trên cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân theo Quyết định 05, có hiệu lực từ 26/3. Theo đó, giá điện được điều chỉnh khi giá bán điện bình quân tăng từ 3% trở lên so với mức hiện hành.
Nguyên nhân tăng giá điện
Theo EVN, giá bán điện thương phẩm bình quân thực hiện năm 2023 là 1.953,57 đồng một kWh, tăng 3,76% so với năm 2022. Điều này là do chi phí đầu vào tăng cao, đặc biệt là giá than và khí. Từ năm 2023, chỉ số giá than và khí tăng cao hơn rất nhiều so với năm 2021. Đến năm 2024, do xung đột Nga – Ukraine, thị trường than và khí, tỷ giá tăng. Cụ thể, giá than năm 2023 tăng 22-74%, dầu thô cao hơn 39-47% so với bình quân 2020-2021. Tương tự, tỷ giá cũng tăng 1,9% so với năm 2022. Điều này làm tăng chi phí mua điện hoặc nhiên liệu theo hợp đồng bằng ngoại tệ (USD) như tại các nhà máy nhiệt điện khí, than hay nguồn nhập khẩu từ Lào và các nhà máy điện tái tạo.
EVN lỗ nặng do mua cao bán thấp
Do chi phí đầu vào tăng cao, EVN đang bán điện dưới mức giá thành sản xuất kinh doanh là 135,33 đồng một kWh, tương đương với 6,92%. Năm ngoái, EVN lỗ hơn 34.245 tỷ đồng từ sản xuất kinh doanh điện, nếu trừ thu nhập tài chính khác, số lỗ giảm về 21.822 tỷ đồng. Năm 2022, EVN cũng lỗ gần 36.300 tỷ đồng từ hoạt động này. Nếu cộng cả khoản lỗ do chênh lệch tỷ giá treo từ năm 2029 (hơn 18.000 tỷ đồng), EVN lỗ hơn 76.000 tỷ đồng (khoảng 3 tỷ USD) trong hai năm.
Hệ lụy của giá điện thấp hơn giá thành
Việc giá bán điện thấp hơn giá thành sản xuất, phân phối khiến thiệt hại dồn lên EVN, không đảm bảo công bằng bởi giá điện có lợi cho một nhóm đối tượng nhưng lại trở thành thiệt hại của người khác. Chi phí gần như không tạo được động lực để đầu tư, thu hút vốn từ các doanh nghiệp tư nhân. EVN lỗ kéo dài sẽ ảnh hưởng uy tín tài chính khi vay vốn quốc tế, dẫn tới khó thu xếp hoặc tiếp cận nguồn vốn có lãi suất ưu đãi, gây khó khăn cho triển khai quy hoạch phát triển điện trung, dài hạn.
Ảnh hưởng đến phát triển năng lượng tái tạo
Giá điện thấp hơn giá thành cũng dẫn tới tình trạng doanh nghiệp không có động lực để sử dụng năng lượng tiết kiệm, thay đổi công nghệ. Việc này không tạo động lực cho tăng trưởng xanh, phát triển bền vững. Để phát triển năng lượng tái tạo, giá điện cần được cập nhật, tính toán đầy đủ các chi phí sản xuất mới, phát sinh.
Cần có lộ trình tăng giá điện hợp lý
Để khắc phục tình trạng này, cần có lộ trình tăng giá điện và giá các năng lượng theo hướng tính đủ chi phí kinh tế, xã hội. Việc này nhằm hạn chế, hoặc ít nhất không ưu đãi với các ngành kinh tế thâm dụng điện năng và buộc doanh nghiệp phải đổi mới giải pháp kỹ thuật, công nghệ vào sản xuất, tăng hiệu quả sử dụng năng lượng. Ngoài ra, cần tách bạch các nhóm chính sách trong giá điện, thay vì chỉ qua giá điện nhằm hài hòa lợi ích của các bên gồm người tiêu dùng, nhà sản xuất và Nhà nước.
Đánh giá của chuyên gia
Các chuyên gia cho rằng việc điều chỉnh giá điện cần dựa trên cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn. Trong đó, Nghị quyết 55 nêu rõ hướng tới giá năng lượng theo thị trường. Cơ quan quản lý nhà nước đã rà soát chính sách, như Quyết định 28 về cơ cấu giá bán lẻ điện bình quân, nghiên cứu áp dụng giá điện hai thành phần.
Nguồn: https://vnexpress.net
Xem bài viết gốc tại đây
